3.1 Number tipi
JavaScript-də rəqəmlər məlumatlarla işlədikdə və hesablamalar aparıldıqda mühüm rol oynayır. Dil, rəqəmlərlə işləmək üçün müxtəlif əməliyyatlar və daxili metodlar daxil olmaqla geniş imkanlar təqdim edir.
JavaScript-də rəqəmlər üçün yalnız bir məlumat tipi var — Number. Bu məlumat tipi həm tam rəqəmləri, həm də onluq kəsr rəqəmlərini təmsil edir. Əlavə olaraq, 2020-dən başlayaraq çox böyük tam ədədlərlə işləmək üçün BigInt tipi tətbiq olunub.
Nümunələr:
let integer = 42; // Tam ədəd
let float = 3.14; // Ondalık kəsr ədədi
let bigInt = 12345678901234567890n; // Böyük tam ədəd
Rəqəmlərlə əməliyyatlar
Əməliyyatlar:
| Əməliyyat | Syntax | Təsvir | Nümunə | Nəticə |
|---|---|---|---|---|
| Toplama | a + b | İki rəqəmi toplayır | 5 + 3 | 8 |
| Çıxma | a - b | Bir rəqəmi digərində çıxır | 10 - 4 | 6 |
| Vurma | a * b | İki rəqəmi vurur | 7 * 3 | 21 |
| Bölmə | a / b | Bir rəqəmi digərində bölür | 20 / 5 | 4 |
| Qalıq (modul) | a % b | Bölmədən qalanı qaytarır | 10 % 3 | 1 |
| Dərəcə | a ** b | Ədədi dərəcəyə yüksəldir | 2 ** 3 | 8 |
İnkremen və dekremen
| Əməliyyat | Syntax | Təsvir | Nümunə | Nəticə |
|---|---|---|---|---|
| İnkremen | ++a | Qiyməti birdən artırır (prefiks) | let a = 5; ++a; |
6 |
| İnkremen | a++ | Qiyməti birdən artırır (postfiks) | let a = 5; a++; |
5 (və sonra 6) |
| Dekremen | --a | Qiyməti birdən azaldır (prefiks) | let b = 5; --b; |
4 |
| Dekremen | b-- | Qiyməti birdən azaldır (postfiks) | let b = 5; b--; |
5 (və sonra 4) |
Qarışıq əməliyyatlar
| Əməliyyat | Syntax | Təsvir | Nümunə | Nəticə |
|---|---|---|---|---|
| Toplama və təyin etmə | a += b | Toplayır və nəticəni təyin edir | let x = 10; x += 5; |
15 |
| Çıxma və təyin etmə | a -= b | Çıxır və nəticəni təyin edir | let x = 10; x -= 3; |
7 |
| Vurma və təyin etmə | a *= b | Vurur və nəticəni təyin edir | let x = 10; x *= 2; |
20 |
| Bölmə və təyin etmə | a /= b | Bölür və nəticəni təyin edir | let x = 10; x /= 2; |
5 |
| Qalıq və təyin etmə | a %= b | Qalığı tapır və nəticəni təyin edir | let x = 10; x %= 3; |
1 |
3.2 Daxili metodlar
JavaScript-də müxtəlif riyazi əməliyyatları yerinə yetirmək üçün daxili Math obyekti mövcuddur.
1. Math.round():
Ədədin ən yaxın tam dəyərədək yuvarlaqlaşdırılması.
let rounded = Math.round(4.6); // 5
2. Math.ceil():
Ədədin yuxarıya doğru ən yaxın tam dəyərə yuvarlaqlaşdırılması.
let ceil = Math.ceil(4.2); // 5
3. Math.floor():
Ədədin aşağıya doğru ən yaxın tam dəyərə yuvarlaqlaşdırılması.
let floor = Math.floor(4.8); // 4
4.Math.random():
0-dan 1-ə qədər olan aralıqda təsadüfi bir dəyər qaytarır.
let random = Math.random();
5. Math.max() və Math.min():
Ədədlər dəstindəki maksimum və ya minimum dəyəri qaytarır.
let max = Math.max(1, 2, 3, 4); // 4
let min = Math.min(1, 2, 3, 4); // 1
6. Math.sqrt():
Ədədin kvadrat kökünü qaytarır.
let sqrt = Math.sqrt(16); // 4
7. Math.pow():
Ədədi müəyyən edilmiş qüvvətə qaldırılmış dəyəri qaytarır.
let pow = Math.pow(2, 3); // 8
3.3 Sətirləri rəqəmə parse etmək
parseInt() funksiyası:
Sətiri tam ədədə çevirir.
let int = parseInt('123'); // 123
parseFloat() funksiyası:
Sətiri onluq ədədə çevirir.
let float = parseFloat('3.14'); // 3.14
Number() funksiyası:
Dəyəri rəqəmə çevirir.
let num = Number('42'); // 42
Dəyərləri yoxlamaq
isNaN() funksiyası:
Dəyərin NaN (Not-a-Number) olub olmadığını yoxlayır.
let isNotNumber = isNaN('hello'); // true
isFinite() funksiyası:
Dəyərin sonlu rəqəm olub olmadığını yoxlayır (sonsuzluqdur ya yox).
let finite = isFinite(10); // true
let notFinite = isFinite(Infinity); // false
3.4 JavaScript-də rəqəmlərin xüsusiyyətləri
1. Rəqəm hədləri
JavaScript-də rəqəmlər ikiqat dəqiqlikli üzən nöqtə formatında təqdim olunur, bu da müəyyən məhdudiyyətlərə malikdir:
- Maksimum dəyər: Number.MAX_VALUE
- Minimum dəyər: Number.MIN_VALUE
- Müsbət sonsuzluq: Infinity
- Mənfi sonsuzluq: -Infinity
- Rəqəm deyil (NaN): rəqəm olmayan bir dəyər
2. Rəqəmlərin dəqiqliyi
Üzən vergüllü rəqəmlərlə işləmək dəqiqlik problemlərinə səbəb ola bilər:
let sum = 0.1 + 0.2;
console.log(sum); // 0.30000000000000004
Bu bütün proqramlaşdırma dillərində mövcuddur – JavaScript də istisna deyil.
3.Təhlükəsiz tam ədəd
JavaScript-də "təhlükəsiz" tam ədədlər anlayışı mövcuddur, bu ədədlər üzən vergüllü rəqəmlər kimi dəqiq təsvir edilə bilər:
- Maksimum təhlükəsiz tam ədəd:
Number.MAX_SAFE_INTEGER (253 - 1) - Minimum təhlükəsiz tam ədəd:
Number.MIN_SAFE_INTEGER (-(253 - 1))
GO TO FULL VERSION