JetBrains Rider-in quraşdırılması və sazlanması

1. JetBrains Rider haradan əldə etmək olar: yükləmə

JetBrains Rider — bu, C# və .NET üçün cross-platform IDE-dir, onu yaradan komanda isə əfsanəvi ReSharper və IntelliJ IDEA-nı da yaradıb (hə, bax o, Java developer-ləri 20 ildir xoşbəxt edənlər). Rider peşəkarlar arasında çox məşhurdur, xüsusən də müxtəlif əməliyyat sistemlərində işləyənlər üçün — Windows, macOS və ya Linux. Rider güclü redaktoru, sürətli kod indeksasiyası, rahat Git dəstəyi və JetBrains-in məşhur “ipucu”ları ilə tanınır. Həm də onunla işləməyə "ağrısız development" deyirlər (ən azı, öz kodunda bug tapana qədər).

Əvvəlcə Rider-i yalnız rəsmi saytdan yükləyirik:
https://www.jetbrains.com/rider/download/

Yükləmə səhifəsində sayt sənin əməliyyat sistemini və prosessor arxitekturanı özü müəyyən edəcək. Lazım olsa, bunu əl ilə də seçə bilərsən.

2. Rider-in quraşdırılması: Windows, macOS, Linux

Windows-da quraşdırma

1. .exe quraşdırıcı faylını yüklə.
2. Yüklənmiş faylı işə sal (Windows icazə istəyə bilər — razılaş).
3. Standart “quraşdırma ustası”nı izləyin:
   • Varsayılan yolu C:\Program Files\JetBrains\JetBrains Rider saxlaya bilərsən, bu normaldır.
   • Open Folder as Project əlavə et. Bu rahat seçimdir, istənilən qovluğu kontekst menyusundan birbaşa Rider-də layihə kimi aça bilərsən.
   • Fayl assosiasiyaları. .cs, .sln və digər faylları Rider ilə əlaqələndirə bilərsən ki, iki dəfə klikləyəndə IDE-də açılsınlar.
   • PATH-ə icra olunan faylların yolunu əlavə et. Bu, Rider-i komanda sətrindən başlatmağa imkan verəcək (yenidən başlatmaq lazım olacaq)
   • Quraşdırmanın sonunda Windows yenidən başlatmağı təklif edə bilər. Bu, yalnız Rider-i sistem yollarına (PATH dəyişəni) əlavə etmisənsə lazımdır. Rahatca "Sonra yenidən başlatmaq istəyirəm" (I want to manually reboot later) seçə bilərsən. Rider açılacaq və problemsiz işləyəcək, kompüteri isə istədiyin vaxt yenidən başlada bilərsən.
4. Quraşdırma bitəndən sonra Rider-i işə sal. İlk açılışda IDE .NET SDK yükləməyi və quraşdırmağı təklif edə bilər, əgər o artıq quraşdırılmayıbsa. Razılaş — onsuz heç bir sehr olmayacaq.

macOS-da quraşdırma

1. .dmg faylını yüklə.
2. Faylı aç (iki dəfə kliklə), JetBrains Rider loqosu olan pəncərə açılacaq.
3. Rider ikonunu Applications qovluğuna sürüklə.
4. Finder → Applications → Rider aç və işə sal (macOS icazə istəyə bilər — təsdiqlə).

Linux-da quraşdırma

1. .tar.gz arxivini yüklə.
2. Arxivi istədiyin qovluğa çıxart (adətən ~/opt və ya ~/Programs).
3. Terminalda Rider-in olduğu qovluğa keç və rider.sh skriptini işə sal:

cd ~/opt/JetBrains\ Rider-<versiya>/bin
./rider.sh

İlk açılışda Rider qısa yol yaratmağı təklif edəcək — razılaş, əgər IDE-ni terminaldan başlatmaq istəmirsənsə.

Linux üçün qeyd: bəzən əlavə kitabxanaların (libicu, libssl və s.) quraşdırılması lazım olur, Rider ilk açılışda özü xəbər verəcək.

3. Rider qeyri-kommersiya istifadəsi üçün

Əgər Rider-i qeyri-kommersiya məqsədləri üçün, məsələn, təhsil üçün istifadə edirsənsə, bunu pulsuz edə bilərsən.

4. Rider-in ilkin sazlanması: ilk addımlar

Rider ilk dəfə açanda bir sürü sual verir. Gəlin baxaq, nələri seçmək lazımdır, nələri isə rahatca ötürmək olar.

Sazlamaların importu

Rider soruşur ki, əvvəlki versiyadan və ya başqa JetBrains IDE-dən sazlamaları köçürmək istəyirsənmi. Biz Rider-i sıfırdan quraşdırırıq, köhnə sazlamalarımız yoxdur. Rahatca Skip Import bas, təmiz səhifədən başla.

Tema seçimi

Burada kod redaktorunun necə görünəcəyini seçirsən: rənglər, fon, sintaksis işıqlandırması. Rider-i qaranlıq rejimdə başla. Bu klassikadır. İstənilən halda, temanı istədiyin vaxt sazlamalarda dəyişə bilərsən (Ctrl+Alt+S -> Appearance & Behavior -> Appearance). Continue bas.

Hotkey-lərin (Keymap) seçimi

Ən vacib addımlardan biri. "Keymap" — komandaları yerinə yetirmək üçün klaviatura qısa yollarının sxemidir (axtarış, refactoring, kodun işə salınması və s.). Düzgün seçilmiş sxem sənə çox vaxt qazandıracaq.

JetBrains IDE — JetBrains-dən standart və çox güclü qısa yol sxemidir. Əgər yeni başlayansansa və başqa redaktorlarda işləməmisənsə, bunu seç. Beləliklə, dərhal "düzgün" klaviatura kombinasiyalarına öyrəşəcəksən.

Plugin-lərin quraşdırılması

Hələ heç nə quraşdırma. Sadəcə Continue without Plugins bas. Plugin-lər mövzusuna sonra qayıdacağıq.

Bu addımlardan sonra Rider işləməyə hazır olacaq.