İT-sənaye

2.1 İnformasiya dövrü

Təbriklər! Siz informasiya dövründə yaşayırsınız. Bu, hər kəs üçün aydın və göz önündədir. Amma bu nə deməkdir? Bu fakt hansı imkanlar və perspektivlər təqdim edir? Gəlin bir az geriyə baxaq.

20-ci əsr sənaye əsri idi. Bütün ölkələrdə minlərlə zavod və fabriklər yaradılırdı, elektrik stansiyaları və AES-lər tikilirdi. İnsan ilk dəfə kosmosa uçdu, Marsa ilk mars roverləri göndərildi…

Ən böyük şirkətlər istehsal və elektronika ilə məşğul olurdular. Yaponiya 80-ci illərdə demək olar ki, ABŞ-ı ÜDM-ə görə ötüb keçəcəkdi və dünyanın ən böyük iqtisadiyyatı olacaqdı. Yapon avtomobilləri, elektronika, gəmilər, telefonlar və hətta oyun konsolları (!) dünyanın ən yaxşıları kimi tanınmışdı.

Ən böyük sərvətlər və şirkətlər istehsal sahəsində qurulurdu. General Motors, Toyota, Volkswagen: əgər sən "sənaye"də işləyirdinsə, onda sənin əla karyeran və möhtəşəm perspektivlərin vardı.

Neft sektoru da milyardlar qazanırdı. Amma birincisi, neft yalnız çıxarılmalı deyil, həm də emal edilməlidir, qaz - sıxlaşdırılmalı və LNG-terminal tikilməlidir. İkincisi, neftə tələbat - bu, istehsalın və avtomobil sənayesinin, xüsusi olaraq, sürətli inkişafının nəticəsidir.

Kosmos, raketlər və texnoloji sinqulyarlıq bu qədər yaxın idi! Elə gəlirdi ki, bir az qalıb uçan avtomobillər yaranacaq, insan Marsa çıxacaq və ən yavaş təyyarə səsdən sürətli olacaq. Amma bunların heç biri olmadı. Nə isə düzgün getmədi.

Yaponiya iqtisadiyyat nömrə bir olmadı. Marsa heç kim çıxmadı, baxmayaraq ki, Ayda enişdən sonra artıq 50 (!) ildən çox vaxt keçib. Kommersiya təyyarələri hər keçən gün daha yavaş uçur. Uçan avtomobilləri isə hələ səma genişliyində görmürük. Bəs nə baş verdi?

2.2 İnformasiya inqilabı

20-ci əsrin 80-ci illərində şəxsi kompüterlər inqilabı baş verdi, 90-cı illərdə isə internet (web) meydana gəldi. Və dünya tamamilə dəyişdi.

Əvvəlcə internetə yalnız geeklər keçdi, sonra gənclər, indi isə hətta 80 yaşlı nənə də yayda suyun kəsilməsi ilə bağlı cədvələ online baxır 🤦‍♂️.

Hazırda internetdə sadəcə hər şey yox, ümumiyyətlə hər şey! İnsanlar burada öyrənir, işləyir, istirahət edir, tanış olur. ABŞ-da, məsələn, evli cütlüklərin 60%-i internetdə tanış olub.

Əgər siz özünüzə cüt tapmaq istəyirsinizsə — internete gedin, iş tapmaq lazımdırsa – internete gedin, öyrənmək istəyirsinizsə — internete gedin. Offline hələ də ölmək olar, amma brauzer tarixçənizi silməyi unutmayın! :)

Time jurnalında 10 il əvvəl yazıldığı kimi «Əgər siz internetdə yoxsunuzsa, deməli ümumiyyətlə yoxsunuz». Və bu 10 il əvvəl deyilib, hələ pandemiyadan əvvəl! (Bilmirəm, siz bu mətnə nə vaxt baxırsınız, bəlkə də Birinci Pandemiyadan əvvəl yazmaq daha yaxşı olardı?!) 😅

2020-21-ci illər ərzində bir çox mədəniyyət nümunələri dəyişdi: əvvəlcə işçilər online işləməyə başladılar, sonra rəhbərlik, sonra isə top-menecerlər. Və bu çoxlarının xoşuna gəldi.

Beləliklə, növbəti illərdə biz iş sahəsində online-inqilabı görəcəyik, necə ki, Belarusdan bir nəfər Fiji-də oturub Amerika şirkətində işləyir. Ola bilər ki, bu siz olasınız :)

2.3 21-ci əsrdə İT şirkətləri

10 il əvvəl dünyada 5 ən iri İT şirkəti var idi: Microsoft, Google, Facebook, Apple və Amazon. Bu gün isə bunlar sadəcə dünyanın 5 ən böyük şirkətidir. İT şirkətləri indi ən iri və ən bahalıdır. Çünki onların milyonlarla yox, milyardlarla! müştərisi var.

Bu şirkətlərin məhsullarından milyardlarla insan istifadə edir. Əgər milyard müştəri ayda $10 gətirsə, bu böyük bir məbləğ edər. Məhz buna görə İT şirkətləri nəinki çox, həddən artıq çox qiymətləndirilir.

Bir şirkəti təsəvvür edin, dəyəri 1 milyard dollardır. Bu çoxdur? Hə. Əgər şirkətin dəyəri 10 milyarddırsa? Bu artıq çox böyükdür. Bəs 100 milyard? Nəhəng bir məbləğdir.

Bu məqalə yazılarkən Microsoft-un dəyəri 3 trilyon dollar idi. Bu isə 3 min milyard dollardır.

• Microsoft — 3,124 milyard
• Apple — 2,915 milyard
• Nvidia — 2,280 milyard
• Google — 2,183 milyard
• Amazon — 1,919 milyard

Amazon öz yoxsul beşinci mövqeyində cəmi 1919 milyard dollar dəyərindədir. Hələ də İT sahəsinə girmək istəmirsiniz?

Yeri gəlmişkən, bir çox İT şirkətləri maaşla yanaşı, əməkdaşlarına səhmlər də ödəyir. Məsələn, Amazon Senior Software Engineer üçün ildə $200k maaş ödəyə bilər. Və əlavə olaraq $100k səhmlərlə. 3 ildən sonra bu səhmlərin dəyəri $300k olur və nəticədə siz Amazon-da proqramçı olaraq işləməklə ildə $500k qazana bilərsiniz. Hələ də proqramçı olmaq istəmirsiniz?

İnternet şirkətləri çox sürətlə böyüyür, çünki onların yeni filiallar açmağa ehtiyacı yoxdur — hər şey internetdə baş verir. Uber bir dənə də avtomobilə sahib deyil, amma dəyəri $104 milyarddır. AirBnB mənzillərə sahib deyil, amma dəyəri $105 milyarddır. Booking otellərə sahib deyil, amma dəyəri $133 milyarddır. Dostlar, İT sahəsinə gedin: əla mühit, möhtəşəm perspektivlər.