PostgreSQL quraşdırılması: Windows, macOS, Linux üçün addım-addım bələdçi

Giriş

Ümid edirəm ki, SQL sənə xoş gəldi və ciddi işləməyə hazırsan. İndi isə gəlin baxaq, bu PostgreSQL nədir və onu kompüterimizə necə quraşdırırıq. Beləliklə, PostgreSQL ilə işləməyin bütün incəliklərini öyrənəcəksən, gizli tələləri tapacaqsan və bir az da təcrübə toplayacaqsan. Yol budur 😎

PostgreSQL DBMS (tez-tez sadəcə Postgres deyirlər) — güclü, genişlənə bilən və super etibarlı açıq mənbəli relasional DBMS-dir. O, çoxdan, 1986-cı ildə, Berkeley Kaliforniya Universitetində tədqiqat layihəsi kimi yaranıb. Artıq neçə onillikdir ki, PostgreSQL developer-ləri etibarlılığı, çevikliyi və güclü imkanları ilə sevindirir 🥰

Budur, developer-lərin və şirkətlərin bütün dünyada PostgreSQL-ə aşiq olmasının bir neçə səbəbi:

• ACID dəstəyi: PostgreSQL atomiklik, konsistentlik, izolyasiya və davamlılıq (ACID) prinsiplərinə əməl edir, bu da onu vacib məlumatlarla işləmək üçün əvəzolunmaz edir.
• Genişlənə bilənlik: öz funksiyalarını, data type-larını və hətta index-ləri əlavə edə bilərsən.
• JSONB: JSON ilə işləmək üçün daxili dəstək, bu da onu müasir web-app-lar üçün güclü edir.
• Açıq mənbə: aktiv şəkildə community və müxtəlif təşkilatlar tərəfindən dəstəklənir. Heç bir gizli ödəniş və ya lisenziya yoxdur.
• Miqyaslana bilənlik: PostgreSQL həm kiçik layihələr, həm də böyük enterprise sistemlər üçün uyğundur.

MySQL ilə müqayisədə, PostgreSQL zamana uyğun gedir. O, bəzi cool NoSQL feature-larını özündə birləşdirib, amma relasional database-lərin bütün üstünlüklərini saxlayıb. Üstəlik, pulsuzdur, ona görə də sən onu mütləq sevəcəksən ❤️

PostgreSQL quraşdırılması

PostgreSQL-i səhv quraşdırmaq bir çox problemlərə səbəb ola bilər: server işə düşmür, client-lər qoşula bilmir, sən isə database yaratmaq əvəzinə Google-da "Niyə PostgreSQL Linux-da işə düşmür?" kimi axtarışlar edirsən. Mənim addım-addım bələdçimə əməl etsən, bu problemlərdən qurtulacaqsan və PostgreSQL ekspertlərinin dünyasına problemsiz daxil olacaqsan.

PostgreSQL-in Windows-da quraşdırılması

1. Setup faylını yükləmək

   • PostgreSQL-in rəsmi saytına daxil ol.
   • Windows platformasını seç. "Download the installer certified by EDB" linkinə kliklə və yüklə.
   • Ən son PostgreSQL distributivini yükləyirik (bizim nümunədə bu 17.5 versiyasıdır)

2. Setup-u işə salmaq

   • Yüklədiyin .exe faylını işə sal.
   • Quraşdırma qovluğunun yolunu seç (adətən olduğu kimi saxlamaq məsləhətdir).

3. Komponent seçimi

   • Hər şeyi default-da saxla: PostgreSQL server, pgAdmin, Stack Builder (nə olduğunu bilmirsənsə, narahat olma).
   • Data directory üçün yolun rahat və əlçatan olduğuna əmin ol. Məsələn: C:\Program Files\PostgreSQL\17.

4. Port və şifrə ayarları

   • postgres istifadəçisi üçün şifrə təyin et. Bu əsas istifadəçidir, ona görə şifrəni yadda saxla və ya yaz (bəli, hamımız kağızdan istifadə edirik).
   • Server üçün portu seç (adətən 5432 olur). Əgər bu port tutulubsa, başqa birini seç (5433, 5434 və s.).

5. Locale ayarı və quraşdırmaya başlamaq

   • Sonra səndən database üçün locale seçmək istənəcək. Ən yaxşısı default-da saxlamaqdır
   • Və indi PostgreSQL nəhayət Windows-da kompüterinə quraşdırılmağa hazırdır.

6. Finish

   Quraşdırmanın sonuna yaxın StackBuilder-i işə salmaq təklif olunacaq. Qutunu çıxarıb "Finish" düyməsinə bas. Təbriklər, PostgreSQL-i quraşdırdın! 🎉 PostgreSQL serveri avtomatik olaraq arxa planda işə düşməlidir.

   StackBuilder — bu, EDB (EnterpriseDB) tərəfindən təqdim olunan PostgreSQL installer-i ilə gələn utilitdir. O, əlavə alətləri, driver-ləri və tətbiqləri yükləmək və quraşdırmaq üçündür, yəni PostgreSQL quraşdırmanı tamamlayır.

7. Quraşdırmanı yoxlamaq

   • Command Prompt-u (cmd) aç və yaz:

     psql -U postgres
     

     Quraşdırma zamanı təyin etdiyin şifrəni daxil et. Əgər uğurla qoşuldunsa, təbriklər: serverlə əlaqədəsən!

PostgreSQL-in macOS-da quraşdırılması

Əgər sən macOS fanatısansa, PostgreSQL-i quraşdırmaq üçün Homebrew istifadə edə bilərsən (macOS üçün ən rahat yol budur).

1. Homebrew-un olub-olmadığını yoxla

   Terminalı aç və yaz:

   brew --version
   

   Əgər Homebrew quraşdırılıbsa, versiya çıxacaq. Yoxdursa, bunu düzəltmək üçün yaz:

   /bin/bash -c "$(curl -fsSL https://raw.githubusercontent.com/Homebrew/install/HEAD/install.sh)"
   

2. PostgreSQL-i quraşdırmaq

   Bu əmri icra et:

   brew install postgresql
   

3. Serveri işə salmaq

   Quraşdırmadan sonra PostgreSQL serverini bu komanda ilə işə sal:

   brew services start postgresql
   

4. Quraşdırmanı yoxlamaq

   Serverin işlədiyinə əmin ol:

   psql -U postgres
   

   İlk dəfə işə salanda səndən istifadəçi yaratmaq istəyə bilər. Bunun üçün createuser istifadə et:

   createuser --interactive
   

5. Port ayarı (istəyə bağlı)

   PostgreSQL macOS-da adətən default olaraq 5432 portundan istifadə edir. Əgər portu dəyişmək lazımdırsa, config faylını redaktə et:

   nano /usr/local/var/postgres/postgresql.conf
   

   port parametrini tap və dəyərini dəyiş.

PostgreSQL-in Linux-da quraşdırılması

Linux və PostgreSQL bir-biri ilə çox yaxşı yola gedir. Amma fərqli distributivlər üçün bir az fərqli yanaşma lazımdır.

Ubuntu/Debian üçün

1. Sistemin repository-lərini yenilə

   Bu əmri icra et:

   sudo apt update
   

2. PostgreSQL-i quraşdır

   Server və client PostgreSQL-i quraşdır:

   sudo apt install postgresql postgresql-contrib
   

3. Serveri işə sal

   Serverin işə düşdüyünə əmin ol:

   sudo systemctl start postgresql
   

4. PostgreSQL-i autostart-a əlavə et

   Serverin avtomatik işə düşməsi üçün:

   sudo systemctl enable postgresql
   

5. Quraşdırmanı yoxla

   postgres istifadəçisinə keç:

   sudo -i -u postgres
   

   Serverə qoşul:

   psql
   

   Əgər postgres=# prompt-u gördünsənsə, təbriklər, server işləyir!

CentOS/RedHat üçün

1. PostgreSQL repository əlavə et

   PostgreSQL saytından repository-nin RPM faylını yüklə:

   sudo yum install https://download.postgresql.org/pub/repos/yum/reporpms/EL-$(rpm -E %rhel)-x86_64/pgdg-redhat-repo-latest.noarch.rpm
   

2. PostgreSQL-i quraşdır

   Server və client-i quraşdır:

   sudo yum install postgresql17-server postgresql17
   

3. Database-i initialize et

   Bu əmri icra et:

   sudo /usr/pgsql-17/bin/postgresql-17-setup initdb
   

4. Serveri işə sal

   Serveri enable və start et:

   sudo systemctl enable postgresql-17
   sudo systemctl start postgresql-17
   

5. Quraşdırmanı yoxla

   postgres istifadəçisi adından serverə qoşul:

   sudo -u postgres psql
   

Ümid edirəm, hər şeyi birinci dəfədən quraşdırıb işə sala bildin. Alınmadısa - növbəti leksiyaya keç, orada error-ların izahı olacaq.