int tipli dəyişənlər üzərində əməliyyatlar

1. Tam ədədi ifadələrin hesablanması

Təyinetmə operatorunun (bərabərlik işarəsinin) sağ tərəfində istənilən ifadə ola bilər — rəqəmlərin, dəyişənlərin və +, -, *, / işarələrinin kombinasiyası.

Həmçinin mötərizələrdən ( ) istifadə etmək olar. Java-da, eləcə də riyaziyyatda, əvvəlcə mötərizələrin daxilindəki ifadələr hesablanır, daha sonra isə xaricdəki ifadələr.

Vurma və bölmə eyni prioritetə malikdir və bu, toplama və çıxmadan daha yüksəkdir.

Nümunələr:

int a = (2 + 2) * 2;

int b = (6 - 3) / (9 - 6);

int c = (-2) * (-3);

int d = 3 / 0;

Həmçinin ifadədə dəyişənlərdən istifadə etmək olar:

int a = 1;
int b = 2;
int c = a * b + 2;

Həmçinin, eyni dəyişən eyni anda təyinetmə operatorunun həm solunda, həm də sağında ola bilər:

int x = 5;
x = x + 1;
x = x + 1;
x = x + 1;
x = x + 1;
x = x + 1;

Məsələ bundadır ki, Java dilində = simvolu bərabərlik əlaməti deyil, bu komanda dəyişənə = simvolunun solunda hesablanmış ifadənin sağ tərəfindəki dəyəri təyin edir.

2. Tam ədədlərin bölünməsi

Java-da tam ədəd tam ədədə bölünərkən həmişə tam ədəd alınır. Qalıq bölünmə zamanı nəzərə alınmır. Yəni, kəsr hissəsi atılır.

Misallar:

int a = 5 / 2;

int b = 20 / 3;

int c = -6 / 5;

int d = 1 / 2;

3. Tam ədədlərin bölünməsindən qalıq

Toplama, çıxarma, vurma və bölmə əməliyyatlarından əlavə Java-da tam ədədlər üçün bir də «bölünmədən qalıq» operatoru var. Bunun üçün faiz işarəsi – % istifadə edilir. Bu tam ədədin tam ədədə bölünməsindən qalıqdır, kəsr hissəsi deyil.

Nümunələr:

int a = 5 % 2;

int b = 20 % 4;

int c = 9 % 5;

int d = 1 % 2;

Bu çox faydalı operator və olduqca tez-tez istifadə edilir. Məsələn, ədədi cüt ya tək olduğunu bilmək üçün onu 2-yə bölmək və alınan qalığı sıfırla müqayisə etmək kifayətdir. Əgər bölünmədən qalıq sıfıra bərabərdirsə, ədəd cütdür, əgər birə bərabərdirsə — təkdir.

Bu yoxlama belə görünür:

(a % 2) == 0

Burada, artıq təxmin etdiyiniz kimi, a % 2 – 2-yə bölünmədən qalığı almaqdır (yəni 0 və ya 1), == isə sıfırla müqayisə etmək üçün istifadə olunur.

4. İnkrement və Dekrement

Proqramlaşdırmada çox vaxt dəyişəni bir vahid artırmaq və ya azaltmaq lazım olur. Bu hərəkətlər üçün Java-da xüsusi komandalar var:

İnkrement (bir vahid artırma) operatoru belə görünür:

a++;

Bu komanda, a = a + 1; əmri ilə eyni şeyi edir – dəyişəni a bir vahid artırır.

Dekrement (bir vahid azaltma) operatoru belə görünür:

a--;

Bu komanda, a = a - 1; əmri ilə eyni şeyi edir – dəyişəni a bir vahid azaldır.

Nümunələr

int x = 5;
x++;
x++;
x++;
x++;
x++;

int x = 5;
x--;
x--;
x--;
x--;
x--;
x--;