Java-dakı literal'lar

1. Tam ədədlərin literalları

İndi isə yeni maraqlı mövzu — literallar. Birbaşa proqramın koduna yazılmış məlumatlara literallar deyilir. Bu halda söhbət hər hansı məlumatdan yox, primitiv tiplərin və String tipinin dəyərlərindən gedir.

Məsələn, sizdə belə bir kod var:

int a = 5;
int b = a + 10;
String s = "Sum=" + (a + b);

5
10
"Sum="

Literallar bu kodda — 5 sayı, 10 sayı və Sum= sətridir.

Java dilində hər şey, o cümlədən literalların tipi var. Kodda olan bütün tam ədədlərin literalları (tam ədədlər) int tipinə malikdir. int tipi Java-da tam ədədlər üçün standart tipdir.

Bununla belə, kodunuzda tam ədəd literallarını byte və ya short tipli dəyişənə təyin etmək qərarına gəlsəniz, heç bir problem yaranmayacaq. Bir şərtlə ki, literalların dəyərləri dəyişən tipinin mümkün dəyərlər diapazonunda yerləşsin.

Java kompilyatoru kifayət qədər ağıllıdır ki, byte tipli dəyişənə 100 ədədinin təyin edilə biləcəyini anlasın və heç bir problem yaranmasın.

Nümunələr:

int a = 300;

byte a = 100; 

byte a = 300; 

Kodda həmçinin long tipli literallar yaza bilərsiniz. Bunun üçün tam ədədin sonunda latın hərfi L və ya l yazmalısınız.

Nümunələr:

long a = 3000000000L; 

long a = 3000000000; 

int a = 3000000000L; 

Dikkat ettinizmi, 10 və daha çox rəqəmi olan böyük ədədləri oxumaq nə qədər çətindir? Kodda 3 milyard olduğunu və ya 30 olduğunu dərhal başa düşmək olmur? Kodun oxunmasını asanlaşdırmaq üçün (bu vacibdir!), Java-da ədədi literallara alt xətt simvollarını daxil etməyə icazə verdilər (bunlar ədədin dəyərinə təsir etmir).

Yuxarıdakı nümunəni alt xətt simvollarından istifadə etməklə yenidən yazmaq olar və bu bir az daha aydın olacaq:

long a = 3_000_000_000L; 

long a = 3_000_000_000; 

int a = 3_000_000_000L; 

Ədədi literal daxilində vergül istifadə etmək qadağan idi, çünki o artıq istifadə olunur. Məsələn, metodu çağırarkən arqumentləri bir-birindən ayırmaq üçün.

2. Üzən nöqtəli ədədlərin literalları

Kodda yalnız tam ədəd deyil, həm də üzən nöqtəli literalları (real ədədlər) təyin etmək olar.

Qayda çox sadədir: əgər kodda bir rəqəm var və onun yazılışında nöqtə mövcuddursa, bu rəqəm üzən nöqtəli literal olur. Və sadəcə literal deyil, double tipli literal olur.

float tipli literal da yaratmaq olar, amma bunun üçün ədədin sonuna F (və ya f) hərfini əlavə etmək lazımdır.

Misallar:

double a = 100.0; 

double a = 100.;

double a = .0;

float a = 100.0f; 

float a = 100.0; 

Bu arada, tam ədədi float və ya double tipinə çevirmək üçün sadəcə sonuna uyğun olaraq F (float üçün) və ya D (double üçün) əlavə etmək kifayətdir. Misallar:

double a = 100D; 

float a = 100F; 

int a = 300D; 

Üzən nöqtəli literalların bir də «elmi yazılış forması» var: rəqəmin işarəli hissəsinə əlavə olaraq onun onluq dərəcəsini də göstərmək olar. Misal:

1.23E2

1.23 * 102

123.0

1.23E3

1.23 * 103

1230.0

1.23E-6

1.23 * 10-6

0.00000123

1E6

1.0 * 106

1000000.0

1E-10

1.0 * 10-10

0.0000000001

3. Sətir literalları

Kodda həmçinin bütöv mətn sətirləri də müəyyənləşdirilə bilər. Kompilyator sətiri məhz məlumat (mətn sətiri) kimi qəbul etsin deyə, bütün sətir iki tərəfdən ikiqat dırnaq işarələri ilə əhatə olunur.

Əgər kod sətirində çoxlu ikiqat dırnaq işarəsi varsa, onlar cütlərə bölünür. Birinci ikiqat dırnaq işarəsi literalın başlanğıcını bildirir, ondan sonra gələn isə literalın sonunu. Ondan sonra gələn – yenə yeni literalın başlanğıcı, ondan sonra gələn – ikinci literalın sonu və s.

Hər belə literalın tipi String-dir.

Nümunələr

"+" + "+" + "+" + "+" + "+"

""

"2+3" + "-5"

"return" + ";"

Əgər mətn literalı çox uzundursa, onu bir neçə sətrə bölmək və «üstəgəl operatoru» ilə birləşdirmək olar:

String s = "Fırtına göyləri örtür "
         + "Qar burulğanları ilə "
         + "Bəzən heyvan kimi ulayır "
         + "Bəzən uşaq kimi ağlayır";

4. Simvol Literalları

Kodda təkcə sətir literalları deyil, həmçinin ayrıca simvolların literallarını da təyin etmək olar. Bu halda söhbət tək simvoldan ibarət olan sətirdən yox, char tipinin literallarından gedir.

Simvol literalı tək dırnaqlarla çərçivələnir, sətri isə fərqli olaraq. Tək dırnaqların içərisində mütləq bir simvol olmalıdır və yalnız bir. Boş tək dırnaqlar ola bilməz.

Nümunələr:

'A'

'@' 

'本' 

'\u1f3a'

Sonuncu nümunədə xüsusi yazı üsulu ilə Unicode kodlaşdırmasından simvol təyin olunur: əvvəlcə prefiks \u, sonra isə 4 onaltılıq simvol gəlir. Bu barədə daha ətraflı növbəti mühazirələrdə danışılacaq.