Konfiguracja SSH, diagnostyka sieci przy użyciu ping, netstat, dig

1. Konfiguracja serwera SSH

Witaj na praktycznym zanurzeniu w możliwości sieciowe Linuxa. Dziś czas przetestować naszą wiedzę w praktyce! Nauczysz się konfigurować serwer SSH, łączyć się z nim za pomocą klienta, diagnozować sieć za pomocą najpopularniejszych poleceń i sprawdzać dostępność portów. Poczujmy się jak prawdziwi inżynierowie sieci!

SSH (Secure Shell) — to narzędzie do bezpiecznego zdalnego dostępu do serwera. Pozwala na połączenie z serwerem, zarządzanie nim tak, jakbyś przy nim siedział, a także na przesyłanie plików.

Krok 1: Instalacja serwera SSH

Na początek zainstalujemy serwer SSH. Jeśli używasz Ubuntu lub Debiana, wykonaj następujące polecenie:

sudo apt update
sudo apt install openssh-server -y

Jeśli używasz Fedory lub CentOS:

sudo yum install -y openssh-server

Po instalacji upewnij się, że usługa SSH jest uruchomiona:

sudo systemctl start ssh
sudo systemctl enable ssh  # Aby SSH uruchamiało się automatycznie przy starcie systemu
sudo systemctl status ssh  # Sprawdzamy status usługi

Jeśli wszystko przebiegło pomyślnie, zobaczysz, że usługa działa.

Krok 2: Konfiguracja serwera SSH

Plik konfiguracyjny serwera SSH znajduje się pod następującą ścieżką:

sudo nano /etc/ssh/sshd_config

Niektóre z przydatnych parametrów:

• PermitRootLogin no — zakaz logowania się jako użytkownik root.
• PasswordAuthentication yes — włączenie uwierzytelniania hasłem.
• PubkeyAuthentication yes — włączenie uwierzytelniania za pomocą kluczy.

Po wprowadzeniu zmian zrestartuj SSH:

sudo systemctl restart ssh

Teraz serwer jest gotowy do przyjmowania połączeń.

Krok 3: Połączenie z serwerem przez SSH

Z innej maszyny (lub lokalnie przez localhost) spróbuj się połączyć:

ssh your_username@your_server_ip

Jeśli pracujesz lokalnie, zamień your_server_ip na 127.0.0.1. Wpisz hasło swojego użytkownika i znajdziesz się wewnątrz systemu przez terminal.

---

2. Konfigurowanie uwierzytelniania za pomocą kluczy

Uwierzytelnianie za pomocą hasła jest wygodne, ale z punktu widzenia bezpieczeństwa najlepszym rozwiązaniem jest użycie kluczy SSH.

Krok 1: Generowanie kluczy SSH

Na maszynie klienckiej uruchom komendę:

ssh-keygen

Zostaniesz zapytany, gdzie zapisać klucze. Domyślnie zostaną zapisane w katalogu ~/.ssh/. Po prostu naciśnij Enter.

Krok 2: Kopiowanie klucza na serwer

Kopiujemy klucz publiczny na serwer:

ssh-copy-id your_username@your_server_ip

Teraz możesz się połączyć bez wprowadzania hasła:

ssh your_username@your_server_ip

Jeśli wszystko zostało poprawnie skonfigurowane, gratulacje! Teraz twój serwer SSH jest zabezpieczony uwierzytelnianiem kluczem.

---

3. Diagnostyka sieci za pomocą ping

Już znamy to polecenie. Szybko sprawdźmy dostępność naszego serwera SSH.

ping -c 4 your_server_ip

Powinieneś zobaczyć odpowiedź od serwera. Jeśli odpowiedzi nie ma, sprawdź, czy serwer został uruchomiony i czy jest poprawnie skonfigurowany.

---

4. Sprawdzanie DNS za pomocą nslookup i dig

Jeśli twój serwer ma nazwę domenową, możesz sprawdzić jego działanie poprzez DNS. Na przykład:

Komenda nslookup:

nslookup twoja-domena.com

Powinieneś zobaczyć adres IP odpowiadający twojej domenie.

Komenda dig:

Teraz spróbujmy uzyskać pełny zestaw informacji:

dig twoja-domena.com

Zobaczysz wiele danych, ale nas interesuje linia z ANSWER SECTION, gdzie będzie podany adres IP.

---

5. Analiza połączeń sieciowych z netstat i ss

Serwer SSH nasłuchuje na porcie 22 domyślnie. Sprawdźmy to za pomocą netstat:

sudo netstat -tln | grep 22

Albo za pomocą ss, bardziej nowoczesnego narzędzia:

sudo ss -tln | grep 22

Jeśli widzisz, że port 22 jest w stanie "LISTEN" (oczekuje na połączenie), oznacza to, że serwer jest gotowy na przyjmowanie klientów.

---

6. Sprawdzanie dostępności portu za pomocą nc

Komenda netcat (lub nc) pozwala testować dostępność portów. Spróbujmy połączyć się z naszym serwerem SSH:

nc -zv your_server_ip 22

Powinieneś zobaczyć komunikat w stylu "Connection to your_server_ip 22 port [tcp/ssh] succeeded!".

Jeśli połączenie się nie powiodło, może to oznaczać, że port jest zablokowany przez firewall albo że serwer nie nasłuchuje na wskazanym porcie.

---

7. Zadanie praktyczne

Połączmy teraz wszystko w jednym praktycznym scenariuszu. Będziesz musiał:

1. Włączyć SSH na swojej maszynie lub środowisku wirtualnym, na przykład WSL2.
2. Wygenerować klucze i skonfigurować autoryzację za pomocą kluczy (wyłączając hasła).
3. Połączyć się z serwerem przez SSH.
4. Użyć ping do sprawdzenia dostępności serwera.
5. Użyć nslookup i dig, aby sprawdzić rozwiązywanie adresu IP (jeśli masz nazwę domeny).
6. Sprawdzić port 22 na serwerze za pomocą netstat, ss i nc.

---

Teraz jesteś gotowy nie tylko na konfigurację zdalnego dostępu, ale także na rozwiązywanie problemów sieciowych, diagnozowanie serwera i ochronę go jak prawdziwy pro! Zbliżasz się już do poziomu, na którym można cię nazwać Linux-guru.