Định dạng đĩa, gắn kết, sao lưu với rsync

1. Bước 1: Định dạng ổ đĩa mới

Chào mừng mọi người đến với phần thực hành của hành trình khám phá hệ thống file! Hôm nay tụi mình sẽ cùng gom hết kiến thức từ các bài giảng trước về định dạng, mount và sao lưu để áp dụng. À, nếu cậu có lỡ format cái USB chứa tài liệu của sếp, thì ít nhất cậu sẽ biết cách sửa lỗi. Hoặc không thì chuẩn bị đổi nghề luôn cũng được.

Kịch bản

Hãy tưởng tượng cậu vừa thêm 1 ổ đĩa mới vào máy tính, hiện nó vẫn còn trống trơn và chưa được chuẩn bị để hoạt động trong hệ thống của cậu. Chúng ta sẽ cùng nhau định dạng nó nha.

Các bước thực hiện:

1.1 Kiểm tra các thiết bị đã kết nối

Đầu tiên cần xác định ổ đĩa mới của chúng ta nằm ở đâu. Dùng lệnh lsblk:

lsblk

Nếu mọi thứ được kết nối đúng cách, cậu sẽ thấy cái gì đó kiểu thế này:

NAME   MAJ:MIN RM  SIZE RO TYPE MOUNTPOINT
sda      8:0    0  100G  0 disk 
├─sda1   8:1    0   50G  0 part /
├─sda2   8:2    0   50G  0 part /home
sdb      8:16   0  500G  0 disk

Ở đây sdb — là ổ đĩa mới của chúng ta. Hiện tại nó chưa có phân vùng nào.

1.2 Tạo hệ thống file trên ổ đĩa

Giả sử hệ thống file ext4 là lựa chọn phù hợp với cậu. Để tạo nó, chạy lệnh mkfs:

sudo mkfs.ext4 /dev/sdb

Sau khi chạy lệnh, hệ thống sẽ sẵn sàng làm việc với ổ đĩa của chúng ta. Nhớ là việc định dạng sẽ xóa hết tất cả dữ liệu trên thiết bị. Vậy nên, nếu ngay lúc này cậu đang format ổ đĩa của sếp — dừng ngay đi. Nhanh lên.

---

2. Bước 2: Gắn kết đĩa mới

Giờ chúng ta hãy kết nối đĩa mới đã được định dạng vào hệ thống tệp.

2.1 Tạo điểm gắn kết

Chúng ta cần một nơi để kết nối đĩa. Thường thì đó là một thư mục. Ví dụ, tạo một thư mục trong /mnt:

sudo mkdir /mnt/newdisk

2.2 Gắn kết đĩa

Kết nối đĩa vào hệ thống:

sudo mount /dev/sdb /mnt/newdisk

Để kiểm tra mọi thứ hoạt động, dùng lệnh df:

df -h

Bạn sẽ thấy /mnt/newdisk và đĩa của mình trong danh sách.

2.3 Cài đặt tự động gắn kết

Để không phải kết nối đĩa thủ công mỗi lần, hãy thêm nó vào file /etc/fstab. Đầu tiên, lấy UUID của thiết bị bằng lệnh blkid:

sudo blkid /dev/sdb

Kết quả sẽ giống như:

/dev/sdb: UUID="abcd-1234-efgh-5678" TYPE="ext4"

Thêm dòng này vào /etc/fstab:

UUID=abcd-1234-efgh-5678 /mnt/newdisk ext4 defaults 0 2

Bây giờ đĩa sẽ được gắn kết tự động mỗi lần khởi động hệ thống.

---

3. Bước 3: Lưu trữ dữ liệu

Giả sử trên đĩa của bạn có thư mục /mnt/newdisk/data, bạn muốn lưu trữ và nén trước khi sao lưu.

3.1 Tạo lưu trữ với tar

Chúng ta sẽ tạo lưu trữ của thư mục data:

tar -cvf data_backup.tar /mnt/newdisk/data

3.2 Nén lưu trữ với gzip

Nén lưu trữ đã tạo:

gzip data_backup.tar

Bây giờ bạn có tệp data_backup.tar.gz. Nó nhỏ hơn và tiện lợi hơn để di chuyển.

---

4. Bước 4: Sao lưu bằng cách sử dụng rsync

Chúng ta đã sẵn sàng để sao lưu. Dùng rsync để chuyển dữ liệu sang server khác hoặc vị trí trên ổ đĩa.

4.1 Sao lưu cục bộ

Nếu bạn muốn sao lưu thư mục data vào một thư mục khác, chạy lệnh sau:

rsync -av /mnt/newdisk/data /mnt/backup/

Các tùy chọn:

• -a kích hoạt chế độ lưu trữ, giữ nguyên quyền truy cập và cấu trúc file.
• -v bật chế độ hiển thị chi tiết.

4.2 Sao lưu lên server từ xa

Nếu cần chuyển dữ liệu lên server, sử dụng lệnh sau:

rsync -av /mnt/newdisk/data username@remote_server:/backup/

Đừng quên thay username bằng tên người dùng trên server và remote_server bằng địa chỉ của server.

---

5. Bước 5: Sao lưu đơn giản bằng cách sử dụng scp

Đôi khi, đơn giản nhất là sử dụng scp. Ví dụ, nếu chúng ta muốn truyền trực tiếp tệp lưu trữ của mình lên server:

scp data_backup.tar.gz username@remote_server:/backup/

Điều này sẽ sao chép tệp data_backup.tar.gz lên server từ xa vào thư mục /backup.

---

6. Bước 6: Kiểm tra hoạt động của quá trình

Đây là một kịch bản kế hoạch ngắn gọn mà chúng ta đã thực hiện:

1. Chúng ta đã tạo hệ thống file trên đĩa mới.
2. Gắn kết đĩa và cấu hình tự động gắn kết.
3. Nén và tạo file lưu trữ từ thư mục.
4. Tạo sao lưu bằng cách sử dụng rsync và scp.

Bây giờ kiểm tra xem dữ liệu đã sao chép của bạn có sẵn không. Thử giải nén data_backup.tar.gz trên server mục tiêu:

gunzip data_backup.tar.gz
tar -xvf data_backup.tar

Dữ liệu của bạn đã ở đây, nguyên vẹn không vấn đề gì. Bạn có thể thở phào nhẹ nhõm rồi.

---

7. Đặc điểm và các lỗi có thể xảy ra

• Nếu bạn thấy thông báo kiểu device or resource busy khi tháo gắn ổ đĩa, hãy đảm bảo rằng ổ đĩa không bị một tiến trình nào đó sử dụng. Để kiểm tra, sử dụng fuser:

  fuser -m /mnt/newdisk
  

• Nếu bạn cài đặt nhầm /etc/fstab, hệ thống có thể không khởi động được. Hãy sử dụng chế độ phục hồi hoặc kiểm tra trước các thay đổi:

  sudo mount -a
  

• Khi sao lưu bằng rsync, đừng quên tham số --delete nếu bạn muốn đồng bộ thư mục, xóa các dữ liệu dư thừa ở phía đích.

Bây giờ bạn đã có kiến thức để tự tin quản lý ổ đĩa, gắn kết và bảo vệ dữ liệu qua sao lưu. Và điều quan trọng nhất — bạn có thể giải thích một cách đầy tự tin tại sao trên bàn của bạn lại có một ổ cứng mới và tại sao bạn cần định dạng nó. 😉